Rau đay là một loại rau rất quen thuộc. Loại rau này thường được nấu với mồng tơi và canh cua như một món ăn bổ dưỡng, thanh mát trong mùa hè. Tuy nhiên có nhiều bạn không biết rằng rau đay lại có 2 loại là rau đay trắng và rau đay đỏ. Trong bài viết này, Nông nghiệp Online (NNO) sẽ giúp các bạn biết cây rau đay đỏ là cây gì và loại rau đay này có tốt cho sức khỏe hay không nhé.
- Rau đay có tác dụng gì
- Rau đay có mấy loại và cách phân biệt
- Nhựa cây đại phú gia có độc không
- Cây đại phú gia có hoa không
- Phong thủy cây đại phú gia
Tên gọi khác của rau đay đỏ
Khi nhắc đến tên gọi của rau đay, trước kia người ta thường chỉ nói rau đay chung chung cho loại rau đay được trồng ở Việt Nam vì rau đay đỏ rất phổ biến, rau đay xanh dường như chưa được biết đến. Thời gian gần đây, rau đay xanh được trồng ở Việt Nam và trở nên phổ biến hơn nên người dân thường gọi rõ tên để phân biệt các loại rau đay được trồng ở đây.
Ở Việt Nam, các loại rau đay được gọi với cái tên vô cùng thân thuộc, dựa vào đặc điểm dễ thấy của chúng, đó chính là màu sắc thân của cây. Rau đay có thân màu tía, được gọi là rau đay đỏ, và rau đay có thân xanh được gọi là rau đay xanh.
Rau đay đỏ là cách gọi của người dân Việt Nam. Nếu xét trên khía cạnh khoa học, loại cây này còn có tên khác là rau đay quả tròn, với tên tiếng Anh là Corchorus capsularis L. Như vậy, nếu bạn nghe thấy ai nhắc đến tên rau đay quả tròn thì bạn sẽ biết ngay đó chính là rau đay đỏ rồi nhé.
Đặc điểm của cây rau đay tía
Rau đay đỏ thuộc chi Đay trong họ Cẩm quỳ. Đây chính là cây thân thảo sống một năm. Thân cây trơn bóng, có màu tím nhạt, tiết diện tròn, đường kính gốc khoảng 1 – 3 cm. Rau đay đỏ thường cao từ 1 – 2m, cũng có khi cao hơn 2m nếu trồng lâu hơn. Khi cây ra hoa thì cây mới bắt đầu phân cành, thường có khoảng 2 – 3 cành. Tuy nhiên, khi trồng rau lấy lá ăn, người dân thường ngắt ngọn cây sớm để cây bắt đầu phát triển thêm nhiều nhánh, cho ra nhiều lá hơn.
Lá rau đay đỏ thường dài 6-10cm, rộng 15-30mm, có hình trứng dài, hẹp ngang, tròn ở gốc, có mũi nhọn ở chóp. Mặt lá nhẵn, có răng ở mép lá, răng nhọn, đều, 2 răng dưới có lông dài. Trong lá có chứa chất Corchorin, nên khi ăn thường thấy có vị đắng trong rau.
Hoa rau đay đỏ có màu vàng, nhỏ, cũng giống như hoa của cây rau đay xanh. Hoa thường hợp thành 2 – 3 bông một ở nách lá.
Quả của cây rau đay đỏ có hình cầu, dài khoảng 12 mm, rộng 10 – 11 mm, có cạnh lồi, mở thành 5 ngăn, mỗi ngăn có 2 hàng hạt. Hạt đay dẹp, màu nâu và có góc. Có một điều thú vị về quả cây rau đỏ bởi nó gắn liền với ký ức tuổi thơ của rất nhiều người dân Việt Nam. Mỗi khi nhắc đến quả đay đỏ, ký ức tuổi thơ thân thương ngày nào lại ùa về với hình ảnh chiếc súng đồ chơi. Khi đó, cuộc sống còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, súng hạt đay trở thành một món đồ chơi quen thuộc và phổ biến. Súng đó được gọi với nhiều tên khác nhau như súng phóc, súng đốp, ống thụt, ống thục hay ống cò ke tùy từng địa phương. Hạt đay tươi sẽ được sử dụng làm đạn để bắn súng. Tuy nguy hiểm, nhưng đó là món ăn tinh thần vô cùng quan trọng của mỗi bạn nhỏ, nhất là các bạn nam thời bấy giờ. Hiện nay, do cuộc sống ngày càng hiện đại, đầy đủ hơn nên súng đay trở thành miền kí ức đẹp.
Về đặc điểm bộ rễ, cây rau đay thuộc loại rễ cọc, rễ thường đâm sâu từ 0,5 – 1,5 m. Các rễ con phát triển ngang, tập trung ở tầng đất 30 – 35 cm. Khác với cây rau xanh, cây rau đỏ có rễ cọc ngắn, rễ con phân bố rộng và nhiều, có khả năng chịu úng tốt.
Qua những thông tin trên, bạn đã có những kiến thức cụ thể hơn về đặc điểm của cây. Bạn sẽ dễ dàng nhận biết cây rau đay ngay khi nhìn thấy nó lần đầu tiên.
Giá trị dinh dưỡng của rau đay quả tròn
Tuy rau đay là một loại rau nhiều nhớt, nhưng nó vẫn luôn được ưa chuộng và phổ biến trong bữa cơm của nhiều gia đình các nước châu Phi và châu Á. Có được sự yêu thích đó là do rau đay có chứa giá trị dinh dưỡng cao, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nó chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất quan trọng. Cụ thể, nếu tiêu thụ 100g lá rau đay, cơ thể sẽ được hấp thụ các giá trị dinh dưỡng sau:
- Vitamin B1: 0,133 mg
- Vitamin B2: 0,546 mg
- Vitamin B3: 1,26 mg
- Vitamin B5: 0,072 mg
- Vitamin B6: 0,6 mg
- Vitamin B9: 123 mg
- Vitamin A: 5559 IU
- Vitamin C: 37 mg
- Canxi: 208 mg
- Đồng: 0,255 mg
- Sắt: 4,76 mg
- Magie: 64 mg
- Mangan: 0,123 mg
- Photpho: 83 mg
- Kali: 559 mg
- Selen: 0,9 mg
- Natri: 8 mg
- Kẽm: 0,79 mg
- Protein: 4,65 g
Với dữ liệu trên về các dưỡng chất có trong rau đay, chúng ta có thể biết ngay ích lợi đầu tiên của nó đối với con người – một món ăn tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, rau đay còn mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe con người.
Tác dụng của rau đay đỏ
Cải thiện sức khỏe
Do lượng dinh dưỡng dồi dào, rau đay đỏ, hay loại rau đay nói chung, cung cấp dưỡng chất quan trọng cho cơ thể thông qua các bữa ăn hàng ngày. Ở Việt Nam, rau đay thường được dùng để nấu canh với tôm, cua hay mướp. Những bát canh thơm mát đó không chỉ bổ dưỡng mà còn giúp cơ thể thanh nhiệt độc nhờ có chất nhầy, lượng đường và nước có trong cây. Tính hàn của rau đay giúp hóa giải mọi hiện tượng nóng trong.
Như chúng ta đã biết, rau đay có chứa 0,6 mg vitamin B6, chiếm 46% giá trị khuyến nghị hàng ngày, và 123 mcg. Trong khi đó, đây là hai chất vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ mắt. Như vậy, việc ăn rau đay thường xuyên sẽ giúp đôi mắt luôn sáng khỏe, và phòng tránh được một số bệnh về mắt như ngăn ngừa rối loạn mắt, giảm thị lực hay thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.
Không chỉ có vậy, rau đay đỏ còn giúp giảm lượng cholesterol xấu trong cơ thể và hỗ trợ hệ tim mạch nhờ có lượng đồng có trong nó (cơ thể hấp thụ 0,255 mg đồng khi ăn 100g lá rau đay).
Nhờ có giá trị dinh dưỡng cao, lại có tác dụng thanh nhiệt giải độc và cải thiện sức khỏe nên rau đay còn là một lựa chọn tốt cho các bé trong độ tuổi ăn dặm và cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
Tác dụng chữa bệnh không ngờ
Với mỗi loại rau ăn hàng ngày, chúng không chỉ đơn giản là một nguồn thực phẩm cho bữa cơm hàng ngày. Nếu tìm hiểu kỹ hơn, bạn sẽ biết được nhiều điều bất ngờ, và rau đay cũng vậy. Ngoài các lợi ích cho sức khỏe kể trên, rau đay đỏ còn có tác dụng chữa một số bệnh thường gặp.
Lá rau đay quả tròn có vị đắng, tính nóng, không độc, có tác dụng tiêu viêm và giải nắng nóng. Ngoài ra, nước hãm lá rau đay quả tròn cũng giúp nhuận tràng, tạo cảm giác ngon miệng, điều trị sốt, khó tiêu và rối loạn chức năng gan.
Hạt rau đay có vị đắng, tính nóng, không độc, có tác dụng hoạt huyết, trợ tim. Bên cạnh đó, nước sắc từ hạt rau đay quả tròn còn giúp điều trị vô kinh và kinh nguyệt không đều. Rễ và quả rau đay quả tròn cũng có tác dụng chữa bệnh. Nước sắc từ rễ và quả của cây cũng được dùng để điều trị tiêu chảy và lợi tiểu.
Thêm vào các công dụng trên, rau đay đỏ còn có tác dụng chữa bệnh kiết lỵ, phù thũng cổ trướng hay bệnh hen suyễn.
Cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp
Không chỉ được dùng để chế biến nhiều món ngon bổ dưỡng, chữa một số bệnh phổ biến, rau đay đỏ còn được trồng rộng rãi ở nhiều vùng để cung cấp sợi cho ngành dệt. Sợi được làm từ cây rau đay quả tròn có màu trắng hơn và chất lượng tốt hơn so với sợi đay được làm từ rau đay quả dài. Sợi đay sau đó sẽ được sử dụng để đan thành các sản phẩm thủ công vừa đẹp vừa thân thiện với môi trường.
Như vậy, có thể thấy rằng rau đay đỏ là loại rau rất tốt cho sức khỏe cung cấp rất nhiều vitamin và khoáng chất. Tuy rau đay đỏ nấu sẽ bị nhớt nhưng ăn lại rất ngon và thanh mát. Nếu bạn không ngại nhớt của cây rau đay thì đây chính là một món ăn rất tốt và bổ dưỡng trong những ngày hè nóng nực.
